του Φίλιππου Φιλίππου

Οι σκανδιναβοί αστυνομικοί συγγραφείς πουλούν εκατομμύρια βιβλία και ορισμένοι θεωρούνται καλοί στο είδος τους. Ο Χένινγκ Μάνκελ, ο Τζο Νέσμπο, η Καμίλα Λάκμπεργ, ο Γενς Λαπίντους, είναι δημοφιλείς και στην Ελλάδα. Ωστόσο, η ευπώλητη σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία στηρίζεται κυρίως στις εμμονές που ταλανίζουν τους ανθρώπους από τον καιρό του Ίψεν και του Στρίντμπεργκ ως τις μέρες μας: το σεξ, και την τρέλα. Οι βασικοί ήρωες, ακόμα και οι θετικοί, είναι ψυχικώς διαταραγμένοι. Στον αντίποδα, η μεσογειακή αστυνομική λογοτεχνία είναι επηρεασμένη από συγγραφείς που προσπαθούν να ανιχνεύσουν τη σχέση ανάμεσα στο έγκλημα και την πολιτική. Καλλιεργείται κυρίως στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, αλλά και στην Ελλάδα, με εξαιρετικά αποτελέσματα.

της Νίνας Κουλετάκη

«Μια αστυνομική ιστορία είναι μια τραγωδία με καλό τέλος» Raymond Chandler, 1949

Αρχές Μάη βρέθηκα για μία εβδομάδα στο Λονδίνο. Ο καιρός ήταν απολύτως καλοκαιρινός, κι αυτό έκανε την διαμονή μου στην αγγλική πρωτεύουσα ακόμα πιο απολαυστική. Ευχαριστήθηκα, όσο τίποτα, τις βόλτες στην πόλη αλλά και μια σειρά εκθέσεων και εκδηλώσεων που «έτρεχαν» εκείνες τις ημέρες.

Ανάμεσά τους μια πρωτότυπη όσο και ενδιαφέρουσα έκθεση στην British Library. Η Βιβλιοθήκη άνοιξε τα αρχεία της και εξέθεσε –για πρώτη φορά μαζικά και συγκεντρωμένα- βιβλία αστυνομικής λογοτεχνίας καθώς και χειρόγραφα δημιουργών της. Ο τίτλος της έκθεσης –η οποία συνεχίζεται μέχρι τις 27 Μαΐου- είναι Murder in the Library και παραπέμπει –εμμέσως πλην σαφώς- στο πασίγνωστο βιβλίο της «γηραιάς αγγλίδας κυρίας» Agatha Christie, «A body in the library».

της Νίνας Κουλετάκη

Και νάμαστε στο «Ι», ως πρώτο γράμμα της ερώτησης «Is this the first?» -Είναι αυτό το πρώτο; – με την έκδοση (1923) του διηγήματος του Edgar Allan Poe, «The Murders in the Rue Morgue» στην προθήκη από κάτω.

Για μερικούς ιστορικούς της αστυνομικής λογοτεχνίας, η πρώτη ιστορία αστυνομικής πλοκής είναι εκείνη της Σουζάνας και των Γερόντων, όπως αναγράφεται στα απόκρυφα βιβλία της Βίβλου. Σας την παραθέτω, έτσι όπως την αναφέρει ο καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αντώνης Λιάκος. «Κατοικούσε στη Βαβυλώνα ένας πολύ πλούσιος άνθρωπος ο Ιωακείμ, ο οποίος είχε μια ωραιότατη σύζυγο, τη Σωσάννη, καθ’ ημάς Σουζάννα. Αυτός λοιπόν ο μεγιστάνας είχε έναν παράδεισο, δηλαδή έναν περιτειχισμένο κήπο, τον οποίο άνοιγε κατά τη διάρκεια της ημέρας ώστε να δροσίζεται ο κόσμος. Ένα μεσημέρι όμως θέλησε να λουστεί στο σιντριβάνι του κήπου η ωραία Σουζάννα. Γι’ αυτό ζήτησε από τη φρουρά να αδειάσουν τον κήπο από τον κόσμο και να κλείσουν τις πόρτες.

της Νίνας Κουλετάκη

Συνεχίζοντας την περιήγησή μας στο αλφάβητο της αστυνομικής λογοτεχνίας, όπως αυτό παρουσιάστηκε στην έκθεση της Βρετανικής Βιβλιοθήκης στο Λονδίνο, φτάνουμε στο Q, που αναφέρεται στις Βασίλισσες του Εγκλήματος (QUEENS OF CRIME), κι εδώ συναντάμε μερικές από τις πιο «φονικές» γυναικείες πένες. Αν και η Anne Katharine Green θεωρείται η μητέρα της αστυνομικής λογοτεχνίας, ο τίτλος «Βασίλισσα του Εγκλήματος» έχει αποδοθεί σε τέσσερις ή πέντε συγγραφείς της Χρυσής Εποχής της αστυνομικής λογοτεχνίας: στις Agatha Christie, Margery Allingham, Dorothy L. Sayers, Ngaio Marsh και Josephine Tey. Σήμερα, με τόσες γυναίκες συγγραφείς να ασχολούνται με την αστυνομική λογοτεχνία, ο τίτλος χρησιμοποιείται ευρέως από τους εκδότες κατά την προώθηση των βιβλίων τους!