Τα ανέκδοτα διηγήματα της Πατρίτσια Χάισμιθ: «Nothing that meet the eye»

Η Χάισμιθ στα  μυθιστορήματά της αντιστρέφει τον τρόπο που παρουσιάζει τις προσωπικές της σχέσεις με δεκάδες γυναίκες-φιλικές, ρομαντικές, σεξουαλικές- τοποθετώντας στη θέση του πρωταγωνιστή άντρες, επιτυγχάνοντας παραδόξως ένα εκρηκτικό κατά κανόνα αποτέλεσμα. Στα ανέκδοτα διηγήματά της αυτό συχνά αλλάζει και οι ψυχολογικές μεταπτώσεις της δεν μεταφέρονται σε ανδρικούς, αλλά σε γυναικείους χαρακτήρες.  

Οι αυτοκτονίες ή οι σκέψεις περί αυτοκτονίας αφθονούν στη συλλογή. Δύο είναι τα εντυπωσιακά διηγήματα με θέμα την αυτοχειρία: «Nothing that meet the eyes» (Τίποτα ορατό δια γυμνού οφθαλμού) και «A girl like Phyl».

Ηρωίδα στο πρώτο είναι η Έλεν Ζάζερ-Χάρτμαν. «Δεν υπήρχε τίποτα το ασυνήθιστο στην Έλεν που μπορούσε να διακρίνει κανείς. Ήταν λίγο ψηλότερη από τις περισσότερες γυναίκες, 1,76 και ίσως πιο ελκυστική, αλλά όχι κάτι το εντυπωσιακό. Είχε μάτια που φαίνονταν άλλοτε γαλάζια και άλλοτε γκρίζα. Τα μαλλιά της ήταν σκούρα καστανοκόκκινα, χωρισμένα στη μέση και τραβηγμένα πίσω σε ένα μικρό κότσο που κρατούσε μόνο για πέντε λεπτά κάθε πρωί αφότου τα χτένιζε».

Θα καταλύσει στο ξενοδοχείο Βάλντχαους στο Άλπενμπαχ, όπου για μερικές μέρες θα τραβήξει την προσοχή, τα βλέμματα και τον θαυμασμό όλων των θαμώνων του. Ένας έφηβος και τουλάχιστον δύο ώριμοι άντρες θα την ερωτευθούν. Η ίδια παρότι σφύζει από υγεία και ομορφιά έχει καταφύγει στο Αλπικό τοπίο για να αυτοκτονήσει. Πίσω της μαθαίνουμε ότι κουβαλάει ένα χωρισμό και ένα παιδί, αλλά η Χάισμιθ δεν ασχολείται να μας πείσει για το μέγεθος ενός τραύματος –την ενδιαφέρει η γοητεία που ασκεί η γυναίκα και η εσωτερική της ηρεμία από τη στιγμή που αποφασίζει να αυτοκτονήσει.

Τον τίτλο του διηγήματος κράτησε ως τίτλο της συλλογής η επιμελήτρια Anna von Planta επιλέγοντας το 2003 είκοσι οκτώ ανέκδοτα διηγήματα από το αρχείο που κληροδότησε η Χάισμιθ στο ελβετικό δημόσιο.

«A girl like Phyl». Εδώ πάλι το εντυπωσιακό είναι πως ο Νεοϋορκέζος πρωταγωνιστής (Τζεφ Κόρμακ), που ταξιδεύει στο Παρίσι για μια σχεδόν κατασκοπευτική υπόθεση και πρέπει να  κλείσει συμφωνία για μια πετρελαϊκή επιχείρηση με έναν Ρώσο μη κομματικό στέλεχος (Κυριόγκιν), πριν τον πλησιάσουν οι Αμερικανοί ή Άγγλοι ανταγωνιστές του, καταφέρνει να την φέρει σε πέρας με επιτυχία. Στην πτήση όμως από Νέα Υόρκη προς Παρίσι και εν συνεχεία στο ξενοδοχείο του συναντάει μια νεαρή κοπέλα που του θυμίζει έναν παλιό του έρωτα, την Φυλ, που τον εγκατέλειψε πριν δεκαεννέα χρόνια.  Η κοπέλα θα τον ερωτευθεί και θα του προτείνει να πλαγιάσουν μαζί. Η κοπέλα είναι πράγματι κόρη της Φυλ, η οποία εμφανίζεται στο Παρισινό ξενοδοχείο, καθώς η νεαρά πρόκειται σύντομα να παντρευτεί. Μητέρα και κόρη συγκρούονται έντονα. Ο μεσίληκας Τζεφ βλέποντας τη μητέρα της κοπέλα να της φέρεται αυταρχικά και αντιλαμβανόμενος τις αλλαγές προς το συντηρητικότερο που φέρνει ο χρόνος, αποκτά μια αφόρητη αίσθηση ματαιότητας για τα όποια νεανικά αισθήματα και αυτοκτονεί, παρότι η τύχη του στο Παρίσι του έχει χαμογελάσει πλατιά και στη Νέα Υόρκη τον περιμένουν η γυναίκα του και ο δεκαπεντάχρονος γιός του.

Η Φυλ, ο παλιός έρωτας του Τζεφ Κόρμακ, μητέρα της νεαρής κοπέλας που τον ερωτεύθηκε, θυμίζει τη μητέρα της Πάτυ Χάισμιθ και τη θυελλώδη σχέση τους, μια σχέση έντονου ανταγωνισμού και χρόνιας εξάρτησης.

Κλειδί στα ψυχολογικά θρίλερ της Χάισμιθ είναι το απόμακρο σκηνικό από τον οικογενειακό τόπο κατοικίας των πρωταγωνιστών (εδώ το Παρίσι και οι  Άλπεις), που βγάζει στην επιφάνεια μια διαταραχή, ενώ έως τότε τίποτα δεν ήταν ορατό δια γυμνού οφθαλμού.