Οι ντετέκτιβ της φυλής των Νάβαχο

Το 1996 γυρίζαμε ένα επεισόδιο της σειράς Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα στην Αριζόνα και το Νέο Μεξικό. Τίτλος: Η εκδίκηση των Ινδιάνων. Αφορούσε τις άδειες για τη λειτουργία καζίνο στις αυτοδιοικούμενες από τους γηγενείς Ινδιάνους περιοχές. Μαζί μου είχα πάρει, όπως πάντα, ένα αστυνομικό μυθιστόρημα όσο γινόταν σχετικό με το θέμα. Το Sacred Clowns  του Tony Hillerman (1925 – 2008). Έγραψε δεκαοκτώ βιβλία με ήρωες τους ντετέκτιβ  Joe Leaphorn and Jim Chee της Αστυνομίας της φυλής των Νάβαχο. Είναι από τους συγγραφείς που αναδείχθηκαν τις δεκαετίες του 1980 και 90.

Για την Εκδίκηση των Ινδιάνων, στο Window Rock της Αριζόνα θα παίρναμε συνέντευξη από τον πρόεδρο της φυλής, ο οποίος όμως είχε εμπλακεί σε σκάνδαλο που αφορούσε την προσωπική του ζωή, όπως είχαν αποκαλύψει οι Νάβαχο Τάιμς. Ενώ η κατανάλωση αλκοόλ ήταν απαγορευμένη, είχε κυκλοφορήσει φωτογραφία του Προέδρου να πίνει ουίσκυ στο Παρίσι με γυναικεία συντροφιά. Και ο Πρόεδρος ήταν εξαφανισμένος. «Λυπάμαι», μας είπε η εκπρόσωπος τύπου, «η συνέντευξη δεν θα γίνει. Ξέρετε, έχουμε κι εμείς τα ίδια προβλήματα μ’ εσάς. Καταλαβαίνετε, the Prime Minister and the stewardess»  Η φήμη του Παπανδρέου είχε φτάσει μέχρι τους καταυλισμούς των Νάβαχο στην Αριζόνα. Το γύρισμα δεν έγινε κι έβγαλα να διαβάσω Τόνυ Χίλερμαν.

Ο Λίπχορν εμφανίστηκε στο πρώτο μυθιστόρημα του Χίλερμαν The Blessing Way (1970).  Ο αρχιφύλακας Jim Chee στο τέταρτο μυθιστόρημα, People of Darkness. Οι δυό τους δούλεψαν μαζί για πρώτη φορά στο έβδομο μυθιστόρημα, Skinwalkers (1986), με το οποίο και έγινε γνωστός. Ο Λίπχορν αποκαλείται «θρυλικός υπαστυνόμος», ειδικά από τον Τση που τον θαυμάζει. Θέμα, σκηνικό και μέθοδος λύσης των εγκλημάτων που εμφανίζονται στα βιβλία του Χίλερμαν, οι δοξασίες και οι παραδόσεις της φυλής.

Ο Χίλερμαν έχει επανειλημμένα δηλώσει τις οφειλές του στον Βρετανο-Αυστραλό συγγραφέα Arthur W. Upfield, που έχει για σκηνικό των βιβλίων του τις απομακρυσμένες περιοχές  των Αβορίγινων.  Ο Άρθουρ Άπφιλντ (1890 – 1964) δημοσίευσε για πρώτη φορά τις ιστορίες του το 1928 με ήρωας τον Ντετέκτιβ Επιθεωρητή Ναπολέοντα "Μπόνι" Μποναπάρτε της Αστυνομικής Δύναμης του Κουίνσλαντ. Σε επανέκδοση του μυθιστορήματος του Άπφιλντ A Royal Abduction, το 1984, ο Χίλερμαν έγραψε στην εισαγωγή του ότι  «Ο δικός μου Τζιμ Τση διαλευκάνει το μυστήριο επειδή κατανοεί τον τρόπο σκέψεις των ανθρώπων του, διαβάζει τα σημάδια στους καταυλισμούς των γηγενών και ακολουθεί τα μονοπάτια που χάραξε ο Μπόνυ πενήντα χρόνια πριν».  

To 2013 η κόρη του Χίλερμαν, Ανν, έκδοσε το Spider Woman's Daughter, το πρώτο μυθιστόρημα μετά το 2006 με τους χαρακτήρες της αστυνομίας των Νάβαχο. Πρωταγωνίστρια είναι η γυναίκα του Τζιμ Τση, η αστυνόμος Μπερναντέτ Μανουελίτο. Η συμμετοχή του Λίπχορν περιορίζεται στο πρώτο κεφάλαιο, μετά τραυματίζεται και βρίσκεται σε κώμα. Η Ανν Χίλερμαν συνέχισε με το Rock With Wings (2015), το Song of the Lion (2017), το Cave of Bones (2018) και το The Tale Teller  (2019).

O Tόνυ Χίλερμαν το 1973 είχε βγάλει ένα βιβλίο με πραγματικές ιστορίες της περιοχής The Great Taos Bank Robbery. Η πρώτη από αυτές, αφορά μια απλή απόπειρα ληστείας στην κωμόπολη Τάος του Νέου Μεξικού που πήρε όμως μυθικές διαστάσεις για τους κατοίκους της. Το βιβλίο επανεκδόθηκε το 2012 με εισαγωγή της κόρης του. «Οι αναγνώστες σε αυτό θ’ ανακαλύψουν στοιχεία της βαθιάς στοργής που έτρεφε ο πατέρας μου για τους Νάβαχο και την οδυνηρή απώλεια της πανέμορφης γης τους που αποκαλούσαν ιερή». Η ισχυρότερη όμως ένδειξη της στοργής του φαίνεται πως ήταν να χαρίσει στη φυλή των Νάβαχο δικές της αστυνομικές ιστορίες!

Οι Λίπχορν και Τση δεν ξεχάστηκαν με το πέρασμα του χρόνου, το 2022 ετοιμάζεται μια μίνι τηλεοπτική σειρά με πρωταγωνιστές τους δύο ήρωες.