Νιρβάνας Παύλος : «Το έγκλημα του Ψυχικού» (επανέκδοση), εισαγωγή Γιάννης Ράγκος, Ίνδικτος 2006

►Παύλος Νιρβάνας: «Το έγκλημα του Ψυχικού» (επανέκδοση), εισαγωγή Γιάννης Ράγκος, Ίνδικτος 2006

Βιογραφικό

Ο Παύλος Νιρβάνας (φιλολογικό ψευδώνυμο του Πέτρου Κ. Αποστολίδη) γεννήθηκε το 1866 στη Μαριούπολη (σημερινό Ζντάνοφ) της Ρωσίας. Ο πατέρας του ήταν Σκοπελίτης και η μητέρα του Χιώτισσα. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1890 κατατάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό, απ’ όπου παραιτήθηκε το 1922 με το βαθμό του γενικού αρχίατρου. Παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε πέντε παιδιά.

 

Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1884, όταν εξέδωσε την πρώτη ποιητική του συλλογή και άρχισε να δημοσιεύει χρονογραφήματα σε εφημερίδες. Έκτοτε, ασχολήθηκε με όλα τα είδη του γραπτού λόγου, γράφοντας ποιήματα, διηγήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια, χρονογραφήματα, κινηματογραφικά σενάρια, ενώ μετέφρασε ποιήματα και δοκίμια (Χαμσούν, Πλάτωνας). Διατηρούσε αλληλογραφία με τους σημαντικότερους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής και συνέβαλε στην ανάδειξη νεότερων λογοτεχνών. Για το έργο του τιμήθηκε το 1923 με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ το 1928 έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Πέθανε από βρογχοπνευμονία στην Αθήνα, το 1937.

Ενδεικτική εργογραφία

Δάφναι εις την 25ην Μαρτίου 1821 (ποιήματα-1884), Η φιλοσοφία του Νίτσε (μελέτη-1898), Παγά Λαλέουσα (ποιήματα-1907), Ο αρχιτέκτων Μάρθας (θέατρο-1907), Το χελιδόνι (θέατρο-1908), Μαρία Πενταγιώτισσα (θέατρο-1909), Όταν σπάση τα δεσμά του (θέατρο-1910), Το συναξάρι του παπα-Παρθένη (διηγήματα-1915), Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (μελέτη-1916), Η ηθική επίδρασις της επαναστάσεως (δοκίμιο-1923), Το αγριολούλουδο (μυθιστόρημα-1924), Ξενιτιά (διηγήματα-1925), Το έγκλημα του Ψυχικού (μυθιστόρημα-1928), Εκλεκτές Ιστορίες (διηγήματα-1930), Ένας ίσκιος στη νύχτα (διηγήματα-1934).

Περίληψη βιβλίου

Στην περιοχή του Ψυχικού ανακαλύπτεται το πτώμα νεαρής γυναίκας, δολοφονημένης με άγριο τρόπο. Η αστυνομία εξαπολύει ανθρωποκυνηγητό για τον εντοπισμό του δράστη, αλλά οι έρευνες δεν φέρνουν χειροπιαστά αποτελέσματα. Εντούτοις, το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης για το έγκλημα παραμένει αμείωτο, τροφοδοτούμενο κυρίως από το νοσηρό παραλήρημα του Τύπου. Στο κλίμα αυτό, ο φοιτητής της ιατρικής Νίκος Μολοχάνθης, συλλαμβάνει ένα αμετροεπές και ακραίο σχέδιο: επιδιώκοντας να ελκύσει το γενικό ενδιαφέρον «σκηνοθετεί» μεθοδικά την αυτoενοχοποίησή του ως δράστης του «στυγερού εγκλήματος», βέβαιος πως, όταν χρειαστεί, θα τον σώσει το ακλόνητο άλλοθί του. Εντελώς απροσδόκητα, όμως, αυτό καταρρέει και τότε ο Μολοχάνθης βουλιάζει ξαφνικά στην κόλαση. Μια κόλαση που ο ίδιος είχε προετοιμάσει για τον εαυτό του...

Στο Έγκλημα του Ψυχικού (1928) εμφανίζονται ευκρινώς τα βασικά ειδολογικά συστατικά του αστυνομικού μυθιστορήματος και ο Π. Νιρβάνας μάς παραδίδει το πρώτο ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα, έστω κι αν αυτό δεν μπορεί να καταταγεί στη «γνήσια» αστυνομική λογοτεχνία, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Ο Π. Νιρβάνας αναπλάθει, με επιτήδειο και γοητευτικό τρόπο, την ατμόσφαιρα της μικρής και σχετικά συνεκτικής ακόμα Αθήνας των αρχών του 20ού αιώνα, ενώ ταυτόχρονα κινείται εγκαρσίως σε όλη την έκταση της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Αυτό όμως που εντυπωσιάζει ιδιαίτερα, είναι η βαθειά γνώση του για τον κόσμο του περιθωρίου. Οι εκτενείς αναφορές του στους ανθρώπους της φυλακής, αν και ζοφερές παραμένουν απολαυστικές και αποκαλυπτικές, καθώς πέρα από τη μυθοπλαστική τους σημασία, παρέχουν και σημαντικές πραγματολογικές πληροφορίες για το σωφρονιστικό σύστημα της εποχής. Αν με το έργο του Γ. Μαρή και των συγχρόνων του ξεκινά η περίοδος της εγγεγραμμένης ιστορίας της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας, με Το Έγκλημα του Ψυχικού ανακαλύπτουμε τις απαρχές της ακαταλογογράφητης προϊστορίας της.