Για την ελληνική ιστορία της σύγχρονης πεζογραφίας το αστυνομικό ανάγνωσμα υπήρξε έως πρόσφατα ένα είδος ανύπαρκτο. Καμία αναφορά σε έργα κριτικής αποτίμησης με τίτλους  που παρέπεμπαν στο σύνολο της Μεταπολεμικής ή Μεταπολιτευτικής περιόδου.  Αυτό άλλαξε πρόσφατα με δύο σημαντικές μελέτες: «Η κίνηση του εκκρεμούς - Άτομο και κοινωνία στη νεότερη ελληνική πεζογραφία: 1974-2017» του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου και «Ελληνική πεζογραφία 1974-2010 - Το μέτρο και τα σταθμά» της Ελισάβετ Κοτζιά (και οι δύο από τις εκδ. Πόλις, 2018 και 2020, αντίστοιχα).

του Φίλιππου Φιλίππου

Τα δύο σπουδαία αστυνομικά περιοδικά Μάσκα και Μυστήριον κυκλοφόρησαν σχεδόν ταυτόχρονα τον Οκτώβριο του 1935. Εκεί δημοσιεύονταν αστυνομικές περιπέτειες γραμμένες από αμερικανούς συγγραφείς, Άγγλους ή Γάλλους. Και τα δύο υπήρξαν φυτώριο ελλήνων αστυνομικών συγγραφέων, οι οποίοι αρχικά έγραφαν πλαστές ιστορίες με το όνομα ξένων ομοτέχνων τους.

Το ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα διέρχεται περίοδο σημαντικής άνθησης, τουλάχιστον ως προς τον αριθμό των εκδιδόμενων τίτλων. Το περιοδικό θεωρίας για την αστυνομική λογοτεχνία «πολάρ» απευθύνθηκε σε τέσσερις ανθρώπους του βιβλίου, που «συναιρούν» τις περισσότερες επαγγελματικές ιδιότητες στον χώρο αυτόν, ζητώντας τις απόψεις τους για θέματα-«κλειδιά»: εκδοτική παραγωγή, αναζήτηση λογοτεχνικότητας, βραβεύσεις, ανάγκη εξωστρέφειας, θεωρητικές προσεγγίσεις, φιλαναγνωσία, προοπτικές του είδους στην Ελλάδα.

Αφιέρωμα στον τρόπο με τον οποίο οι διαρκείς μεταμορφώσεις της Αθήνας και των κρυμμένων υποστρωμάτων της κατά την μεταπολεμική περίοδο αποτυπώθηκαν από τον αποκαλυπτικό και αδηφάγο φακό του πλέον «αστικού» είδους της λογοτεχνίας: του αστυνομικού μυθιστορήματος, δημοσιεύεται στο τεύχος Νοεμβρίου 2018 του free press περιοδικού της Αθήνας Η Πόλη Ζει. Το αφιέρωμα έχει επιμεληθεί ο Γιάννης Ράγκος:

"Το αστυνομικό μυθιστόρημα αποτελεί αδιαμφισβήτητα την κατ’ εξοχήν λογοτεχνία του αστικού (αστεακού) χώρου. Πίσω από την ιστορία, τους χαρακτήρες και την πλοκή πάλλεται η «εποποιία του άστεως».

Το φαινόμενο έχει ιστορική και «ιδεολογική» εξήγηση. Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι το πρώτο αστυνομικό αφήγημα στη ιστορία της λογοτεχνίας είναι η νουβέλα του Έντγκαρ Άλλαν Πόου Οι φόνοι της οδού Μοργκ, που δημοσιεύτηκε το 1841. Είναι η εποχή που, εξαιτίας της βιομηχανικής επανάστασης και των τεχνολογικών εξελίξεων, οι πόλεις μεγεθύνονται πληθυσμιακά και βαθμηδόν διαμορφώνουν μητροπολιτικά χαρακτηριστικά, περνώντας στη φάση της νεωτερικότητας. Συνακόλουθα, δημιουργείται η ανάγκη για αποτελεσματικότερη αστυνόμευσή τους και επομένως για την ανάπτυξη ειδικών σωμάτων για τον σκοπό αυτόν. Έτσι, στις αρχές του 19ου αιώνα δημιουργείται στη Γαλλία η πρώτη αστυνομία στον κόσμο (όπως τη γνωρίζουμε σήμερα), ενώ το 1812 συγκροτείται η Sûreté Nationale, ένα είδος Ασφάλειας, και η πρώτη μονάδα ντετέκτιβ. Επικεφαλής της Sûreté έως το 1827 ήταν ο Ευγένιος Φρανσουά Βιντόκ (πρώην εγκληματίας και δραπέτης φυλακών!), ο οποίος μετά την αποστράτευση δημοσίευσε τα απομνημονεύματά του που έτυχαν ευρείας απήχησης από το αναγνωστικό κοινό και κατέστησαν τον ίδιο διάσημο. Η μετάφραση των Απομνημονευμάτων του Βιντόκ στην αγγλική γλώσσα έγινε το 1829, όταν είχε μόλις συγκροτηθεί το πρώτο αστυνομικό σώμα στη Μεγάλη Βρετανία. Το 1842, η Μητροπολιτική Αστυνομία (Scotland Yard) ενέταξε στις τάξεις της κι ένα τμήμα ντετέκτιβ με πολιτικά (Detective Police Department)".

Διαβάστε όλο το κείμενο, εδώ.