της Χρύσας Σπυροπούλου

Πολλοί αναρωτιούνται ποιοι είναι οι λόγοι που τα τελευταία χρόνια το αστυνομικό είδος παρουσιάζει ιδιαίτερη άνθηση στη χώρα μας.

Πρόκειται για ένα πυροτέχνημα, μια έκρηξη που κάνει εντύπωση, αλλά πολύ σύντομα θα σβήσει; Ποιος άραγε θα μπορούσε από τώρα να προεξοφλήσει τη συνέχεια ή το τέλος του, αν και η βιωσιμότητα και η συνέχεια αυτής της εκρηκτικής εμφάνισης εξαρτάται κυρίως από την ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού. Γιατί αν η υποδοχή των αστυνομικών ιστοριών εκ μέρους των αναγνωστών είναι χλιαρή, τότε γιατί να συνεχίσουν οι συγγραφείς να ασχολούνται με το είδος, που ούτως ή άλλως κάποτε πολλοί το θεωρούσαν παρακατιανό, ένα λαϊκό ανάγνωσμα του περιθωρίου;

του Βαγγέλη Χεκίμογλου
ιστορικού – συγγραφέα

Εκατό χρόνια από την γέννηση της Agatha Cristie, το αστυνομικό μυθιστόρημα γνωρίζει νέα έξαρση στην Ελλάδα. Βέβαια, μιλάμε για το μεταφρασμένο μυθιστόρημα. Γιατί η εγχώρια παραγωγή είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Υπάρχουν, φαίνεται, μερικές κοινωνικής προϋποθέσεις, που είναι απαραίτητες για να υπάρξει σε μια χώρα αστυνομική λογοτεχνία. Το περίεργο στην ελληνική περίπτωση είναι ότι η απουσία αυτού του είδους της

λογοτεχνίας συμβαδίζει με μία μεγάλη λογοτεχνική παραγωγή γενικά.

Ποιες είναι οι γενικές προϋποθέσεις, η έλλειψη των οποίων οδηγεί σ’ αυτό το αποτέλεσμα, δεν είναι εύκολο να το υποθέσει κανείς. Πρώτα απ’ όλα το αστυνομικό μυθιστόρημα είναι το είδος εκείνο της λογοτεχνίας που απαιτεί λυχνία αναμμένη, δηλαδή προσπάθεια, προγραμματισμό και βέβαια –όπως θα έλεγε ο Ηρακλής Πουαρώ- τάξη και μέθοδο. Τα αισθητικά κριτήρια μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα –αν και οφείλουμε να θεωρήσουμε μάλλον ακραία την άποψη ότι το ύφος πρέπει να είναι απλοϊκό, έτσι ώστε η υπόθεση να κυλά αβίαστα για τον βιαστικό αναγνώστη. Είναι όμως βέβαιο ότι σ’ ένα αστυνομικό μυθιστόρημα προτεραιότητα έχει το timing και η σύνδεση των βασικών ερωτημάτων (υποκείμενο, αντικείμενο, χρόνος, τόπος του εγκλήματος) και λιγότερο το ζήτημα του ύφους. Το τελευταίο πρέπει να υπηρετεί την πλοκή. Το αστυνομικό μυθιστόρημα δεν είναι λογοτεχνία διαθέσεως ή έμμεσης αυτοβιογράφησης. Τα προσωπικά βιώματα έχουν για τον συγγραφέα επικουρική αξία. Η φαντασία και η δυνατότητα σχεδιασμού είναι οι βασικές αρετές του.