Ράγκος Γιάννης: "Ο Φιλίστωρ και ο Συγγραφέας" (μικρό μονόπρακτο)

[Αυλαία: Εξωτερικό πολυτελούς καφετέριας. Ένα τραπέζι με δύο καρέκλες από μπαμπού ένθεν κακείθεν. Στο τραπέζι, καφέδες, ποτήρια με νερό, τασάκι γεμάτο αποτσίγαρα. Αριστερά, ο Φιλίστωρ (γύρω στα 50, γκρίζα γυαλιστερά μαλλιά, κοκάλινα γυαλιά μυωπίας, παλιομοδίτικα ρούχα, περισπούδαστο ύφος). Δεξιά, ο Συγγραφέας (σχεδόν 40, αρχές φαλάκρας, νεανική πόζα, κοκέτικο ντύσιμο, καπνίζει μανιωδώς). Δεν υπάρχουν άλλα τραπέζια. Πίσω, η τζαμαρία -διακρίνεται το εσωτερικό του καταστήματος. Ακούγονται απόηχοι συνομιλιών μεταξύ αόρατων θαμώνων. Η συζήτηση του Φιλίστορα και του Συγγραφέα in media res.]

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: Ώστε έχεις κολλήσει; Writer’s block, που λένε…

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Τελείως! Πρέπει να παραδώσω το διήγημα σε δύο μέρες και δεν έχω γράψει ούτε λέξη!

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: (Γελάει βραχνά) «Πρόβλημα μηδέν», που έλεγε και ο Αυλωνίτης. Παραφράζω τον Σέρλοκ Χολμς: «Τίποτα δεν είναι περισσότερο κρυμμένο από το προφανές»[1]. Αστυνομικός συγγραφέας είσαι, θα έπρεπε να το γνωρίζεις.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: (Σπιθίζοντας ένα ειρωνικό χαμόγελο) Για πες μου εσύ, τότε…

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: Αγαπητέ, έχεις τη λύση μπροστά σου και δεν τη βλέπεις. Σκέψου: φέτος είναι η επέτειος τον 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Βοά ο τόπος…

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Και λοιπόν;

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: Θα μπω κατευθείαν στο ζουμί: Τι ξέρεις για τη δολοφονία του Καποδίστρια;

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: (Βγαίνοντας από την απάθεια) Τα βασικά… Δολοφονήθηκε το πρωί της 27^ης Σεπτεμβρίου του 1831, έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο. Δράστες της δολοφονίας, ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης και ο ανιψιός του Γεώργιος. Αιτία ήταν η αντιπαλότητα των Μαυρομιχαλαίων, ιδιαίτερα του πατριάρχη της οικογένειας Πετρόμπεη, με τον Καποδίστρια. Αμέσως μετά τη δολοφονία, ο Κωνσταντίνος πυροβολήθηκε θανάσιμα από τη φρουρά του Καποδίστρια, ενώ ο Γεώργιος κατέφυγε στη γαλλική πρεσβεία και μετά παραδόθηκε στην αστυνομία. Καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε. Ξεκάθαρη υπόθεση.

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: Μέγα λάθος! (Σκύβει στον άλλον με εμπεδωμένη έπαρση, το χαμόγελό του φαρδαίνει). Λοιπόν, άκου πτώμα να μαθαίνεις[2]. Κατ’ αρχάς, έχει διατυπωθεί η θεωρία πως οι Μαυρομιχαλαίοι δεν ήταν οι φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας. Απλώς ήταν παρόντες στη σκηνή του φόνου και ενοχοποιήθηκαν εξαιτίας της γνωστής σε όλους διαμάχης της οικογένειάς τους με τον Καποδίστρια.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Και τότε ποιοι ήταν;

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: (Επιστρέφει στην πλάτη του καθίσματος) Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, πιθανότατα ένας «ξηρακιανός νέος», που δεν ταυτοποιήθηκε ποτέ, και ένας ακόμα που παρίστανε τον ζητιάνο. Εν μέρει, αυτά προκύπτουν από τις καταθέσεις ορισμένων αυτοπτών μαρτύρων στον ανακριτή.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Μα είναι δυνατόν;

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: Μολονότι δεν πείθομαι από αυτή την εκδοχή, παραδέχομαι πως δεν είναι εντελώς αβάσιμη. Αλλά, αν δράστες ήταν οι Μαυρομιχαλαίοι, όπως είναι και το πιθανότερο, δεν το έκαναν μόνοι τους. Στο σχέδιο συμμετείχαν ακόμη οι φρουροί που είχε τοποθετήσει η κυβέρνηση για να τους παρακολουθεί, ονόματι Καραγιάννης και Γεωργίου.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Συνωμοσία, δηλαδή;

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: Σαφώς! Όμως, ποιοι κινούσαν τα νήματα; Οι Άγγλοι; Ίσως. Είναι γνωστό ότι μέχρι σήμερα ο φάκελος της υπόθεσης που έχει μεταφερθεί στα βρετανικά αρχεία παραμένει απόρρητος, κι ας έχουν περάσει τόσα χρόνια. Πάντως, είναι επιβεβαιωμένο πως ο Άγγλος πρέσβης Ντόκινς και ο φιλέλληνας Τσορτς είχαν επαφές με την Συνταγματική, λεγόμενη, αντιπολίτευση της Ύδρας με σκοπό την ανατροπή του Καποδίστρια. Περισσότερο σημαντικός φαίνεται πως ήταν ο ρόλος των Γάλλων. Εκτός του ότι ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης κατέφυγε στο σπίτι του Γάλλου πρέσβη για να προστατευθεί από τους διώκτες του, υπάρχει και ο στρατηγός Ζεράρ, αρχηγός του ελληνικού τακτικού στρατού. Την ημέρα της δολοφονίας κινητοποίησε τη μοίρα του γαλλικού στόλου που ναυλοχούσε στα ανοικτά του Ναυπλίου, ενώ ζήτησε και από τους πρέσβεις των τριών προστάτιδων χωρών -Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας- να του ανατεθεί η ανώτατη διοίκηση του Ναυπλίου για να επιβάλει την τάξη. Ο υπασπιστής του, υπολοχαγός Καλαμογδάρτης, δεν δίσταζε να εκφράζει σε κάθε ευκαιρία τα αντικαποδιστριακά αισθήματά του. Ο πατέρας του Καλαμογδάρτη, που ήταν πρόκριτος της Πάτρας, είχε κρυφές επαφές με τους Μαυρομιχαλαίους το διάστημα πριν από τη δολοφονία, όπως προέκυψε από την ανάκριση. Επίσης, άλλα στοιχεία εμπλέκουν τον Αναστάσιο Λόντο και άλλους προκρίτους, τον πολιτάρχη του Ναυπλίου Χρυσανθόπουλο ή Κακλαμάνο και ορισμένους ακόμα παράγοντες της εποχής. Βεβαίως, γνωρίζουμε μόνο θραύσματα της ιστορίας. Τα άλλα πρέπει να τα πιθανολογήσουμε. 

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Και γιατί όλα αυτά;

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: Ε, δεν καταλαβαίνεις; Ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων της εποχής και παιχνίδια πολιτικής και γεωστρατηγικής επιρροής. Αναλογίσου: Cui bono? Άγγλοι και Γάλλοι επιθυμούσαν την απαγκίστρωση της Ελλάδας από το ρωσικό άρμα. Και οι δικοί μας ήθελαν να απαλλαγούν με κάθε τρόπο από τον τύραννο, όπως τον θεωρούσαν, Καποδίστρια. Σύμπτωση συμφερόντων…  

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: (Αποτελειώνει τον καφέ και φυσάει εγκωμιαστικά) Καταπληκτική ιστορία, τελικά. Πολιτικό θρίλερ ολκής!

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: Γιατί, λοιπόν, δεν γράφεις γι’ αυτό;

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: (Σκεπτικός) Και πώς θα χωρέσει όλο αυτό το υλικό σε ένα διήγημα; Χρειάζεται τη μεγάλη φόρμα του μυθιστορήματος για να αναπτυχθεί σε όλη του την έκταση.

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: (Κάνει μια καλά υπολογισμένη χειρονομία) Μμμ.. Δεν έχεις άδικο… Αλλά, έχω και άλλη πρόταση. Σχετικά με τον ύποπτο θάνατο του Καραϊσκάκη το 1827 στο Φάληρο.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Θα με τρελάνεις εσύ…

ΦΙΛΙΣΤΩΡ: (Πονηρό γελάκι) Κερνάς καφέ να σου πω;

(Ο Συγγραφέας πέφτει στην πλάτη της καρέκλας του, εντελώς παραδομένος).

[Αυλαία]
______________________________

[1] Η ακριβής φράση: «There is nothing more deceptive than an obvious fact».
[2] Ατάκα από την ταινία του Νίκου Νικολαΐδη Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα (1979). 

* Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα "Εστία", Σάββατο 19 - Κυριακή 20 Ιουνίου 2021