Περί σύγχρονου αστυνομικού μυθιστορήματος

του Νίκου Φαρούπου

Διαβάζουμε συχνά ότι ο μέγας Έντγκαρ Άλαν Πόε (ή Πόου) είναι «ο πατέρας του αστυνομικού μυθιστορήματος», άλλωστε πρώτη αστυνομική ιστορία θεωρείται το διήγημα του Πόε «Οι Φόνοι της Οδού Μοργκ», που εκδόθηκε το 1841. Υπάρχουν άλλοι που συνδέουν το σύγχρονο αστυνομικό μυθιστόρημα με τον πρώτο ερευνητή - ντετέκτιβ οπότε αναφέρουν τον Άρθουρ Κόναν Ντόιλ και τη φιγούρα του Σέρλοκ Χολμς (1887). Επειδή όμως όπου υπάρχει ένας πατέρας υπάρχει συνήθως κι ένας παππούς -αλλά και ένας προπάππους, ας θυμηθούμε τι είχε γίνει πριν τον μέγιστο Ε.Α. Πόε.

Ο παππούς

Ο Ε.Τ.Α. Χόφμαν και η «γιαγιά» της Μις Μαρπλ

Εκτός από τις ιστορίες φαντασίας και τρόμου που επηρέασαν βαθιά πολλούς συγγραφείς, όπως ο Πόε, ο Λιούις Στίβενσον και ο Κάφκα, η εμβληματική αυτή μορφή του γερμανικού ρομαντισμού, Ε.Τ.Α. Χόφμαν έγραψε και την αστυνομική ιστορία Δεσποινίς Σκιντερί με ηρωίδα μια ηλικιωμένη αριστοκράτισσα -προάγγελο της Άγκαθα Κρίστι, της πανέξυπνης γιαγιάς μις Μαρπλ, που ασχολείται με το έγκλημα ενώ δεν παραλείπει να φτιάχνει υπέροχη μηλόπιτα και να τακτοποιεί το πεντακάθαρο σπιτάκι της (στη Δεσποινίς ντε Σκιντερί υπάρχει μάλιστα και ο χαρακτήρας του μελλοντικού δρα Τζέκυλ και μίστερ Χάιντ του Ρ.Λ. Στήβενσον στο πρόσωπο του χρυσοχόου Καρντιγιάκ).

Das Fräulein von Scuderi (1816-7)

«Ξανά και ξανά η Δεσποινίς ντε Σκιντερί ζητούσε από τη Μαντελόν να επαναλαμβάνει τις πιο μικρές λεπτομέρειες του τρομερού συμβάντος… Ζυγιάζοντας τα πάντα με ακρίβεια και αρχίζοντας με την υπόθεση ότι ο Ολιβιέ, παρ’ όλο που όλα μιλούσαν δυνατά και καθαρά για την αθωότητά του, ήταν εντούτοις ο δολοφόνος του Καρντιγιάκ, η Δεσποινίς ντε Σκιντερί δεν μπορούσε να βρει σε όλο το πεδίο των πιθανών περιπτώσεων κανένα κίνητρο για μια τρομερή πράξη που σε κάθε περίπτωση ήταν σίγουρο ότι θα κατέστρεφε την ευτυχία του Ολιβιέ… Ακράδαντα πεπεισμένη για την αθωότητα του Ολιβιέ η Δεσποινίς ντε Σκιντερί πήρε την απόφαση να σώσει τον αθώο νέο με κάθε θυσία…»

και βεβαίως ο προπάππους... Σοφοκλῆς ὁ Σοφίλλου ὁ ἐκ Κολωνοῦ

Ο πρώτος «ντετέκτιβ» στην ιστορία της λογοτεχνίας ήταν ο Οιδίποδας. Ανακρίνει τυραννικά τους πάντες γύρω του ώσπου στο τέλος η εξαιρετική -και εξαντλητική- ανακριτική δουλειά που έκανε είχε ως αποτέλεσμα, όπως όλοι γνωρίζουμε, να βρεθεί ότι ο ένοχος, ο φονιάς δηλαδή του πατέρα του, είναι ο ίδιος. Τραγικό ε;

ΟΙΔΙΠΟΥΣ: -Για το νεκρό κάνατε καμιά έρευνα;

ΚΡΕΩΝ: -Βεβαίως. Αλλά δεν βρήκαμε στοιχεία.

ΟΙΔ: -Και πώς δε μίλησε τότε ο σοφός να πει αυτά που λέει τώρα;

ΚΡ:-Δεν γνωρίζω: κι όταν δεν γνωρίζω μ’ αρέσει να σωπαίνω.

ΟΙΔ: -Πάντως αν είσαι λογικός, κοίτα να μιλήσεις, έστω για τα λίγα που ξέρεις.

ΚΡ:-Τι ξέρω; Δεν θα αρνιόμουν να μιλήσω, αρκεί να γνώριζα.

ΟΙΔ:-Ξέρεις ότι αν δε τα είχε βρει μαζί σου, δε θα φόρτωνε ποτέ σε μένα το θάνατο του Λάιου.

ΚΡ: -Αν λέει τέτοια πράματα εσύ το ξέρεις. Όμως είναι δίκαιο να σου κάνω κι εγώ ερωτήσεις όπως μου έκανες κι εσύ.

ΟΙΔ: -Να με ρωτήσεις. Αλλά φονιά βέβαια δε θα με βγάλεις.

ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ (στ., 566-576)

Διαβάστε ακόμα | Πέτρου Μαρτινίδη: Κάποιες οφειλές του αστυνομικού μυθιστορήματος στον Σοφοκλή