Χριστουγεννιάτικα αστυνομικά διηγήματα

Η καλύτερη συλλογή είναι ως συνήθως του Όττο Πέντζλερ, «The Big Book of Christmas Mysteries», by Otto Pentzler, 2013, με εξήντα διηγήματα και την επόμενη χρονιά μια παραλλαγή της «The Big Book of Christmas Mysteries: 100 of the Very Best Yuletide Whodunits».

Όπως θα δούμε, όλες οι άλλες χριστουγεννιάτικες συλλογές αφορούν αποκλειστικά το «αγγλικό» σκηνικό, ενώ εδώ ένα από τα προτερήματα του Πέντζλερ είναι ότι περιλαμβάνει επιπλέον τ’ αντίστοιχα αμερικανικά διηγήματα (κυρίως τα μετά το 1980). Υπάρχουν ο Εντ Μακ Μπέην, ο Ντόναλντ Ουέστλεηκ, , η Σάρα Παρέτσκυ, ο Τζων ΜακΝτόναλντ κλπ και από τους παλιώτερους ο Ρεξ Στάουτ, ο Έλλερυ Κουήν κ.α.

Στο 87ο αστυνομικό τμήμα του Εντ Μακ Μπέην (στο  «And All Through the House») , παραμονή Χριστουγέννων επικρατεί απόλυτη ησυχία μέχρι ν’ αρχίσουν οι πρώτες προσαγωγές. Ανάμεσά τους και μια έγκυος έτοιμη να γεννήσει στο τμήμα… Το διήγημα δημοσιεύθηκε στο Playboy, κι έπειτα σαν βιβλιαράκι για τα μέλη της Mystery Guild το 1984.

Στο Playboy πρωτοδημοσιεύθηκε και το «Ο διαρρήκτης και το μαραφέτι» («The Burglar and the Whatsit») του Ντόναλντ Ουέστλεηκ το 1996. Ο κορυφαίος χιουμορίστας των αστυνομικών μας περιγράφει έναν διαρρήκτη ντυμένο Αϊ Βασίλη που εν ώρα δουλειάς πέφτει πάνω σ’ ένα μεθυσμένο εφευρέτη, ο οποίος τον προσκαλεί στο διαμέρισμά του…

Το βραβείο κοινού για το καλύτερο διήγημα του περιοδικού Ellery Queen’s Mystery Magazine για το 2009 δόθηκε στον Νταγκ Αλλύν (Doug Allyn, 1942-) για τα «Πρώιμα Χριστούγεννα, («An Early Christmas») που παρουσιάζουν το φόνο ενός μοντέρνου, αντιπαθούς δικηγόρου με πολλούς εχθρούς και υποψήφιους ενόχους.

Και περνάμε στον ίδιο τον Έλλερυ Κουήν τον συγγραφέα, ο οποίος έχει συχνά «ελληνικό» ενδιαφέρον. «Η περιπέτεια της κούκλας του πρίγκιπα» («The Adventure of the Dauphin’s Doll» (Δεκέμβριος 1948, στο ομώνυμο περιοδικό). Ξεκινάει ως εξής:

«Υπάρχει ένας νόμος ανάμεσα στους συγγραφείς, προερχόμενος από τους εκδότες, ο οποίος λέει ότι οι χριστουγεννιάτικες ιστορίες πρέπει να περιλαμβάνουν παιδιά. Κι αυτή η ιστορία δεν αποτελεί εξαίρεση… Το λέμε προκαταβολικά πως θα έχουμε κούκλες, θα έχουμε Αϊ Βασίλη, θα έχουμε ακόμα και κλέφτη…Η ιστορία μας ξεκινάει όχι με τον αόρατο χαρακτήρα μας, αλλά με την νεκρής μας Μις Ύπσον. Η Μις Ύπσον όμως δεν ήταν πάντα νεκρή, αντιθέτως. Έζησε μέχρι τα εβδομήντα οκτώ της… Ο πατέρας της ήταν καθηγητής Ελληνικών σε ένα μικρό μεσοδυτικό πανεπιστήμιο. Και παραδόξως ήταν όντως Έλληνας, γεννηθείς ως Γεράσιμος Άγαμος Υψηλονόμου, στην Πολύχνητο της Μυτιλήνης. Τη μοναδική φορά που η Μις Ύπσον είχε επικοινωνία μαζί του,  ήταν όταν της έστειλε ένα προϊστορικό πήλινο ειδώλιο, το οποίο αναγκάστηκε να επιστρέψει στο μουσείο του Μπρούκλιν. Το σημείωμα του πατέρα της, όταν της δώρισε, έγραφε:  “Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας”….Υπήρχε ποίηση πίσω από τις κούκλες της Μις Ύπσον. Δεν μπορούσε να κάνει παιδιά κι έτσι όταν εξαντλήθηκε όλο το σχετικό πάθος της, τη συναντούμε μια γλυκεία ηλικιωμένη κυρία, να παίζει σ’ ένα τεράστιο διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη με τις κούκλες της. Την πιο πολύτιμη θα βάλει στο μάτι ένα κλέφτης. Και θα καταφέρει να τη βουτήξει. Θα τον ανακαλύψουν;  Είναι μια από τις  αμερικανικές εκδοχές του παλιού Whodunit.

Και τέλος ο Πέντζλερ κλείνει τη συλλογή μ’ ένα «κλασικό» διήγημα της Άγκαθα Κρίστυ με την Μις Μαρπλ, γραμμένο πολύ πονηρά για να κοροϊδέψει και να υποσκάψει την αφηγηματική κυριαρχία των ανδρών. «Μια Χριστουγεννιάτικη τραγωδία», «A Christmas Tragedy», που δημοσιεύθηκε το 1932 στη συλλογή «Τα δεκατρία προβλήματα».

«Έχω να εκφράσω ένα παράπονο» είπε ο Σερ Χέντρυ Κλίθερινγκ και το βλέμμα του πονήρεψε κοιτάζοντας την ομήγυρη. Ο συνταγματάρχης Μπάντρυ, με τεντωμένες τις αρίδες του χάζευε συνοφρυωμένος το ράφι του τζακιού σαν να ήταν ένας ασύντακτος στρατιώτη στην παρέλαση,  η γυναίκα του ξεφύλλιζε στα κρυφά έναν κατάλογο με γλόμπους που είχε έρθει με τον τελευταίο ταχυδρομείο, ο Δρ.Λόυδ κοιτούσε με ειλικρινή θαυμασμό την Τζέην Χέλιερ, την πανέμορφη ηθοποιό που περιεργαζόταν σκεπτική κι εκείνη τα περλέ βαμμένα νύχια της. Μόνο η ηλικιωμένη γεροντοκόρη, η Μις Μαρπλ, καθόταν στητή και τα ξεθωριασμένα γαλανά της μάτια συνάντησαν το βλέμμα του Σερ Χένρυ. “Ένα παράπονο;” απόρησε η Μις Μαρπλ. “Και μάλιστα πολύ σοβαρό”, αποκρίθηκε ο Σερ Χένρυ. “Είμαστε μια παρέα των έξη. Τρεις άντρες και τρεις γυναίκες. Εμείς οι άντρες έχουμε ήδη διηγηθεί τρεις ενδιαφέρουσες ιστορίες. Διαμαρτύρομαι διότι οι γυναίκες δεν έχουν συμβάλει το δικό τους μερίδιο!” Και συνέχισε λίγο προσβλητικά αναφερόμενος στις Χίλιες και μια νύχτες και στη Σεχραζάντ.

«“Θυμάμαι ένα περιστατικό”, επενέβη η Μις Μαρπλ, “στο οποίο με μια έννοια ήμουν αναμεμειγμένη κι εγώ». Ήταν μια ιστορία κατά την οποία η Μις Μαρπλ είχε προβλέψει το φόνο που ετοιμαζόταν κάνει ένας «καλός» σύζυγος στην αφελή  γυναίκα του, αλλά δυστυχώς δεν είχε καταφέρει να τον αποτρέψει.

«“Ήξερα ότι μπορούσα να στηριχτώ σ’ εσάς”, είπε ο Σερ Χένρυ (περιμένοντας ν’ ακούσει κάτι το «ανάλαφρο»). Η Μις Μαρπλ κοκκίνισε ελαφρά. “Ελπίζω να διηγηθώ καλά την ιστορία. Φοβάμαι πως έχω την τάση να φλυαρώ και είναι τόσο δύσκολο να θυμάσαι κάθε στοιχείο στη σωστή του σειρά”». Η Μις Μαρπλ όμως θα εκθέσει επιδέξια τα στοιχεία της ιστορίας της και θα χορέψει παραμονή Χριστουγέννων  τους άντρες στο πιάτο, καθώς η συμπεριφορά του αρσενικού ήρωα πήγαινε από το κακό στο χειρότερο!

Αυτή την «πονηρή» και καθόλου αφελή πλευρά της Άγκαθα Κρίστυ παρουσιάζει μια καινούργια βιογραφίας της από τη  Lucy Worsley («Agatha Christy», 2022).